Diễn Lâm là xã miền núi của huyện DiễnChâu, tỉnh Nghệ An, với dân số hơn 14.000 người, sinh hoạt ở 11 xóm, trong đó có xóm giáo Đồng Âm. Toàn xã có hơn 2.200 ha đồi núi, 500 ha đất nông nghiệp và 30 ha ao hồ, đầm, mặt nước. Trước năm 2006, khi về Diễn Lâm người ta vẫn bắt gặp những cánh đồng còn nhỏ lẻ, bờ vùng, bờ thửa còn nhiều, giao thông nông thôn còn chắp vá, đi lại khó khăn, hệ thống các thiết chế văn hóa còn thiếu và nhiều bất cập. Qua 6 năm xây dựng nông thôn mới (Từ năm 2011- 2016), xã tập trung chỉ đạo chuyển đổi cơ cấu kinh tế, trồng rừng, mở rộng ngành nghề sản xuất thủ công nghiệp, phát triển thương mại, dịch vụ, xây dựng kết cấu hạ tầng, đưa tiến bộ công nghệ sinh học vào trồng trọt, chăn nuôi. Ban thường vụ Đảng ủy phân công mỗi đồng chí ủy viên Ban thường vụ phụ trách từ 4 - 5 xóm, kịp thời giúp cơ sởtháo gỡ khó khăn, nhất là giải phóng mặt bằng, đền bù đất, giải ngân cho hộ nghèo vay vốn, giải quyết việc làm cho thanh niên nông thôn, xã và các xóm mở hàng chục cuộc họp ở khu dân cư để nhân dân thảo luận góp ý kiến, hiến kế thực hiện chương trình xây dựng NTM sao cho có hiệu quả. Tăng cường quảng bá, giới thiệu tiềm năng, lợi thế của địa phương, tạo môi trường thông thoáng, kêu gọi các nhà đầu tư, nhất là mời gọi con em Diễn Lâm làm ăn xa về đầu tư phát triển kinh tế, trồng rừng, xây dựng nhà máy, các công trình phục vụ đời sống dân sinh cho quê hương mình.Bí thư Đảng ủy xã Diễn Lâm, đồng chí Lê Anh Nga cho biết. Với diện tích đất lâm nghiệp, nông nghiệp nhiều nhất huyện, chúng tôitập trung giao đất, giao đồi cho dân sử dụng lâu dài, vận động bà con bỏ vốn trồng rừng, làm kinh tế trang trại theo mô hình VACR. Đối với hơn 500ha lúa màu thì thực hiện chỉ thị 08 của tỉnh ủy nghệ an về dồn điền đổi thửa, chỉnh trang đồng ruộng, xây dựng cánh đồng cho thu nhập cao, đưa 100% giống cây con có năng suất cao vào thâm canh, nuôi thả, diện tích ao đầm, hoang hóa thì đấu thầu cho dân nuôi trồng thủy sản làm VAC, tạo ra cánh đồng cho thu nhập 100 triệu đồng/ha. Kết quả toàn xã đã phủ xanh hơn 2000 ha đồi núi, xây dựng được hơn 100 trang trại, gia trại.Hộ ít trồng từ 2- 3 ha rừng, hộ nhiều từ 15- 50 ha. Huyện và xã đầu tư kinh phí hỗ trợ bà con tiền giống lúa, ni lon để phủ cho mạ xuân, xây dựng mô hình cánh đồng cho thu nhâp cao, ký hiệp đồng tiêu thụ sản phẩm cho nhân dân. Bà con rất phấn khởi đầu tư mua hơn 120 máy cày đa chức năng, máy tuốt lúa, xay xát thóc, ngô, đưa cơ giới hóa vào đồng ruộng, giải phóng sức lao động.
Xã và xóm phát động toàn dân ra quân làm giao thông thủy lợi, xây dựng kênh mương bê tông, nâng cấp, tu bổ 6 hồ đập chứa nước, đảm bảo đủ nước để bà con gieo trồng, thâm canh mỗi năm 3 vụ ăn chắc. Nhờ vậy sản lượng lương thực và nông sản đạt mỗi năm từ 5.800 - 6.000 tấn.Nguồn lợi mà rừng đem lại mỗi năm từ 7-8 tỷ đồng. Có nguồn lương thực và rau xanh dồi dào đã giúp cho bà con nông dân phát triển chăn nuôi, đưa tổng đàn gia súc mỗi năm từ 7.000-8.000 con, trong đó có 2.000 con bò hàng hóa, hơn 30.000 con gia cầm.Khai thác lợi thế của một địa phương, có trục quốc lộ 48A đi qua, thông thương sang nước bạn Lào. Xã đầu tư nâng cấp chợ Tảo thành chợ nông thôn loại 2, xây dựng trung tâm thương mại rộng 3ha, thu hút hơn 200 hộ vào kinh doanh. Xã cấp mặt bằng, khuyến khích những hộ có vốn mở cửa hàng sản xuất thủ công nghiệp, cơ khí gò hàn, làm mộc dân dụng, sản xuất vật liệu xây dựng, cung ứng xăng dầu, may mặc, ăn uống, đại lý vật tư hàng hóa. Xã mở khu kinh tế mới Đồng Nông, đã đưa 60 hộ dân vào định cư, làm đường giao thông, lắp đặt hệ thống điện nước để người dân yên tâm sinh hoạt và sản xuất. Các xóm đẩy mạnh phát triển làng nghề, đồ mộc,sản xuất vật liệu xây dựng, vận động nhân dân góp vốn trồng rừng, làm trang trại, cho con em đi xuất khẩu lao động, làm việc ở các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Từ đó tạo không khí phấn khởi, hăng say sản xuất trong mỗi gia đình, mỗi thôn xóm. Đặc biệt, xã kêu gọi thu hút 2 dự án trọng điểm, quy mô lớn là khu du lịch sinh thái “Mường Thanh - Diễn Lâm”, do tập đoàn Mường Thanh đầu tư, với số tiền 2700 tỷ đồng. Dự án nhà máy may công nghiệp, do Công ty TNHH Phú Linh đầu tư với tông kinh phí hơn 50 tỷ đồng. Bước đầu cả hai công trình này đã tạo việc làm cho 550 lao động.Bốn năm qua khu du lịch sinh thái Mường Thanh.Diễn Lâm đã đón hơn 100.000 lượt khách đến tham quan nghỉ dưỡng. Còn nhàmáy may công nghiệp Phú Linh đã xuất khẩu 220.000sản phẩm, đem lại nguồn thu hàng tỷ đồng. Trong tương lại, khu du lịch sinh thái Mường Thanh - Diễn Lâm sẽ là khu du lịch sinh thái lớn nhất miền Trung, là điểm nhấn quan trọng, tạo đà cho du lịch Diễn Châu và Nghệ An phát triển. Cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước, Diễn Lâm đã huy động các nguồn lực ngân sách xã, cùng với sự đóng góp của nhân dân (bình quân mỗi năm từ 50 tỷ đồng đến 60 tỷ đồng) để hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng, đáp ứng yêu cầu xây dựng NTM. Năm 2021, mặc dù thời tiếtkhông thuận lợi, nhưng Diễn Lâm vẫn được mùa lớn, tổng thu nhập GDP là 362 tỷ đồng, xã và nhân dân đầu tư 80 tỷ đồng xây dựng cơ sở hạ tầng, bình quân mỗi nhân khẩu góp 1,4 triệu đồng. Ngoài ra địa phương vận động nhân dân hiến 2.100 m2 đất vườn và góp 24.590 ngày công để xây dựng NTM. Vì thế, thời gian qua, xã đã mở rộng 9 trục đường nhựa tuyến xã, với chiều dài hơn 13 km, nâng cấp duy tu hơn. 70km đường nông thôn tỏa về 11 xóm, hoàn chỉnh 50km đường nội đồng.Xây dựng bãi rác thải tập trung rộng 7.859m2. Hệ thống trường mầm non, tiểu học, THCS đều đạt chuẩn quốc gia, trong đó trường THCS đạt chuẩn quốc gia cấp độ 3. Trạm y tế Diễn Lâm là lá cờ đầu về chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân của huyện, đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 2010 - 2020. Nhiều năm liền phong trào giáo dục, y tế ở xã Diễn Lâm nằm trong tốp đầu của huyện. Đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao, với mức thu nhậpbình quân 45 triệu đồng người/năm. Hộ nghèo chỉ còn 1%, hộ giàu và khá, thu từ 90 triệu đồng đến 150 triệu đồng hộ/năm, chiếm 70%, bà con lượng giáo Diễn Lâm càng có điều kiện cải thiện đời sốngtinh thần. Phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được toàn dân hưởng ứng tham gia.Cả 11 xóm đã xây dựng được hương ước, quy ước nông thôn. Xã thành lập trung đội dân quân cơ động, mỗi xóm thành một tiểu đội dân quân, an ninh duy trì, chế độ tuần: tra bảo vệ tài nguyên rừng, các công trình trọng điểm, giữ gìn trật tự trị an nông thôn. Việc thực hiện nếp sống văn hóa trong việc cưới, việc tang và lễ hội có nhiều chuyển biến tích cực, Xóm nào, trường học nào cũng thành lập đội văn nghệ quần chúng, câu lạc bộ thể thao. Hàng năm khi xuân về tết đến, vào dịp các ngày lễ lớn, xã và các xóm tổ chức giao lưu văn nghệ, thể thao, thi đấu bóng chuyền, cầu lông, tạo không khí vui tươi lành mạnh trong nông thôn miền núi, kết quả bình xét GĐVH năm 2020 xã có 20 đơn vị văn hóa, trong đó 11 xóm,7 cơ quan, 4 dòng họ.Hệ thống thiết chế văn hóa của xã cũng được quan tâm đầu tư cải tạo, xây dựng nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân. Ngoài nhà văn hóa cộng đồng và sân vận động đạt chuẩn, đến nay cả 11 xóm trong xã đều xây dựng được nhà văn hóa khang trang, bãi tập thể thao, khu vui chơi giải trí. Cảnh quan môi trường ngày càng xanh, sạch, đẹp. Xóm nào cũng có tổ thu gom rác thải. Những dãy đồi núi tiép giáp các xã Tân thành của huyện Yên Thành, Quỳnh Tam, Quỳnh Châu của huyện Quỳnh Lưu được phủ màu xanh tươi của những đồi thông, bạch đàn, keo lai, chim, cò từ biển đông bay vào trú ngụ sinh sôi. Tuy là xã miền núi, cách trung tâm huyện lỵ 25 km, nhưng Diễn Lâm đã có 100% số hộ dân, cơ quan, trường học, trạm y tế được dùng nước sạch và có điện thắp sáng, mạng intơnet được kết nối đến từng cơ quan, trường học, trạm y tế, các đoàn thể quần chúng và 85 % hộ dân để cập nhật thông tin. Nhà văn hóa cộng đồng xã, 4 trường học, 11 nhà văn hóa xóm có thư viện và tủ sách pháp luật, xã còn đầu tư hơn 500 triệu đồng xây dựng đài truyên thành không dây với 11 cụm loa công cộng, duy trì việc làm tiếp âm đài TNVN,đài PTTH Nghệ An, đài truyền thanh huyện để nhân dân nghe được thông tin 4 cấp. Diễn Lâm cũng là xã sớm hoàn thành chương trình “ Kiên cố hóa trường học”, “Ngói hóa” Nhà ở cho dân, trong đó có 20 % số hộ làm được nhà cao tầng, 60 % số hộ làm nhà mái bằng kiểu thái lan, có tiện nghi sinh hoạt đắt tiền. Trụ sở làm việc UBND xã , 4 trường học được xây dựng cao tầng, sân vận động TDTT được xây dựng đúng quy cách, với diện tích 2800 m2.
Về xã miền núi Diễn Lâm hôm nay, chúng ta thấy những đổi thay rõ rệt, không c òn cảnh heo hút của 60 về trước.Thay vào đó là vùng quê ấm no, trù phú. Nếu như năm 2016, Đảng bộ và nhân dân Diễn Lâm vinh dự được đón 2 niềm vui mới; Đó là UBND tỉnh Nghệ An quyết định công nhận xã đạt chuẩn NTM, với 19/19 tiêu chí và tặng cờ đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua yêu nước, tỉnh và huyện tặng cờ đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua yêu nước, tỉnh và huyện tặng 2 công trình phúc lợi trị giá 800 triệu đồng. Niềm vui nối tiếp niềm vui, mùa xuân Nhâm Dần 2022, Diễn Lâm lại được tỉnh và huyện công nhận xã đạt chuẩn NTM nâng cao, về trước thời gian 2 năm. Diễn lâm cũng là xã đầu tiên của huyện Diễn châu đạt chuẩn NTM Nâng cao. Những kết quả mà Đảng bộ và nhân dân xã Diễn lâm đạt được trong 6 năm xây dựng NTM và 5 năm xây dựng NTM nâng cao chính là nhờ sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, sự đoàn kết cố gắng vượt bậc của bà con lương giáo nơi đây. Đó cũng là động lực để xã miền núi Diễn Lâm rút ngắn con đường nghèo đói, vươn lên làm giàu, xây dựng quê hương ngày một ấm no đổi mới.
Bài và ảnh: Lê Hoài Thung