Thế nhưng sự ra đi của những chiếc lò đúc đồng của làng Cồn Cát xưa, Diễn tháp nay là sự khởi đầu cho một cách làm ăn mới năng động, nhanh nhạy hơn. Khi đồ nhôm lấn át đồ đồng cũng là lúc cơ chế thị trường “bung ra”. Đảng bộ xã Diễn Tháp tập trung trí tuệ, ra Nghị quyết chuyên đề về phát triển tiểu thủ công nghiệp, gắn với làm dịch vụ thương mại, tạo việc làm, nâng cao đời sống nhân dân. Để Nghị quyết đi vào cuộc sống, bên cạnh việc dồn điền, đổi thửa, làm thủy lợi, cải tạo đồng ruộng để thâm canh tốt 240 ha lúa, màu đạt năng suất cao. Đảng ủy chỉ đạo các đoàn thể quần chúng, ban quản lý HTX nông nghiệp phối hợp với trạm khuyến nông, công ty vật tư nông nghiệp, xí nghiệp thủy lợi, trạm giống cây trồng huyện mở các lớp tập huấn cây trồng vật nuôi, cách thâm canh giống mới,xây dựng cánh đồng cho thu nhập cao. Cung ứng đầy dủ vật tư, phân bón, thóc giống, nước tưới theo yêu cầu thâm canh của bà con nông dân. Các xóm phân công, sắp xếp lao động hợp lý để vừa gieo trồng, chăm sóc hết diện tích, kịp thời vụ, vừa rút ra mỗi gia đình từ 1-2 lao động để làm thương mại dịch vụ, trên tinh hần “Ly nông không ly hương”. Một bộ phận CCB Diễn Tháp từng chiến đấu ở chiến trường Lào vốn quen thuộc với hoạt động buôn bán hàng quá cảnh, nắm chắc thị trường giá cả đã mở rộng địa bàn tiêu thụ sang nước bạn Lào. Khi đi họ mang theo các mặt hàng hải sản sẵn có ở Diễn châu như: Tôm, mực khô, sứa đông lạnh, cá nướng, nước mắm, muối Iốt theo xe khách, xe tải ngược quốc lộ 7A sang nước bạn phục vụ cho bà con các bộ tộc Lào khi về họ có cả xe ô tô chở nặng sắt thép, phế liệu, và các loại cây dược liệu đã qua sơ chế. Bằng cách làm này, toàn xã đã có hơn 1000 người làm dịch vụ thương mại ở nước bạn Lào.
Trong đó có 300 gia đình CCB, cựu quân nhân buôn bán hàng quá cảnh. Họ có mặt ở vùng Phong xa Lỳ ( Bắc Lào) và xuống tận A-Ta-Pư (nam Lào) đẻ thu đổi hàng, thị trường Lào cần thứ gì, CCB và người dân Diễn Tháp cũng cung ứng đầy đủ thứ đó như kim chỉ, gương lược, ca múc nước bằng nhựa đến những mặt hàng xây dựng như: Xi măng, sắt thép, máy nông cụ. Ngoài ra xã còn có 60 người lao động ở các nước đông âu, 300 người lao động thời vụ trong và ngoài huyện. Xã có 70 đại lý chuyên thu mua hàng nội địa để cung ưnsg cho thị trường Lào, hàng chục công ty TNHH của con em Diễn Tháp được thành lập trên đất nước triệu voi. Hơn 900 hộ mở tài khoản với ngân hàng có số dư mỗi năm 100 tỷ đồng. Nhờ sử dụng đồng vốn đúng mục đích, sản xuất kinh doanh có hiệu quả, xã đã có 40 hộ mua ô tô tải từ 2,5 tấn trở lên để vận chuyển hàng hóa. Tiêu biểu là gia đình anh Ngô Thành Thị ở xóm 6, xã Diễn Tháp. Trước đây do độc canh cây lúa nên lâm vào cảnh “ Treo hái là treo niêu”. Sau khi chuyển đổi kinh tế được xã cấp mặt bằng, ngân hàng và bạn bè cho vay vốn, anh mạnh dạn đầu tư, dịch vụ thương mại. Từ thu mua phế liệu, anh mở đại lý mua ô tô vận chuyển hàng sang Lào trao đổi hàng hóa. Trừ chi phí và trả tiền công cho Lái xe, mỗi năm anh Thị còn thu 250 triệu đồng. Hiệu quả kinh doanh, làm thương mại, dịch vụ ở Diễn Tháp đem lại là rất lớn. Nếu như năm 2009, giá trị thương mại dịch vụ toàn xã là 56 tỷ đồng thì năm 2020 nâng lên hơn 300 tỷ đồng, số hộ giàu và khá thu nhập từ 100 triệu đến hơn 700 triệu/hộ/năm chiếm 70 %. Nhiều hộ có tiền tỷ làm nhà cao tầng, mua ô tô và các phương tiện đắt tiền. Toàn xã có 70 đại lý, hàng chục cửa hàng với thu nhập bình quân lao động làm thương mại hơn 10 triệu đồng/người/tháng. Bà con nông dân có “ đồng ra, đồng vào” đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi hàng hóa.
Trên diện tích 240 ha lúa, màu được chuyển đất bình quân mỗi hộ chỉ còn 2 thửa, hệ thống kênh mương thùy lợi, đường từ làng ra đồng được tôn cao và bê tông hóa. Hơn 10 năm qua mặc dù thời thời tiết không thuận lợi, 2 năm ( Từ năm 2020 – 2021và 3 tháng năm 2022) đại dịch covid – 19 bùng phát gây nhiều khó khăn cho bà con nông dân. Cả xã thực hiện “mục tiêu kép” vừa nỗ lực phòng chống thiên tai, vừa đẩy mạnh sản xuất kinh doanh , khôi phục nhanh nền kinh tế. Cho nên đồng ruộng Diễn Tháp vẫn trải màu xanh no ấm của các loại cây trồng. Năng suất lúa chất lượng cao như Thái Xuyên 111,AC5, Thụy hương 308, Bắc thơm số 7, nép 97 đạt bình quân 70 tạ/ ha/vụ. Còn lạc xuân đạt 34 tạ/ ha, ngô vụ đông đạt 46 tạ/ ha. Sản lượng lương thực đạt bình quân từ 2600 tấn đến 2800 tấn/năm. Nguồn lương thực dồi dào đã giải quyết đủ cái ăn cho 5800 nhân khẩu, tạo điều kiện thuận lợi cho 60 % số lao động làm dịch vụ thương mại yên tâm sản xuất kinh doanh. Đời sống nhân dân được nâng cao, với mức thu nhập bình quân hơn 60 triệu đồng/ người/ năm. Trong đó thu nhập của lao động sản xuất thủ công nghiệp thương mại, dịch vụ đạt bình quân 85 triệu đồng/ người/ năm. Dân giàu thì xã mạnh. Năm nào Diễn Tháp cũng thu ngân sách vượt chỉ tiêu (từ 15 tỷ đồng đến 18 tỷ đồng), hoàn thành nhanh gọn nghĩa vụ với nhà nước và tập thể, lập được các loại quỹ “ Đền ơn đáp nghĩa”, “ Vì người nghèo”, “Khuyến học, khuyến tài”, “Nạn nhân chất đôc da cam”, có số dư hàng năm từ 50 triệu đến 100 triệu đồng/quỹ. Hơn 3000 con em, ủng hộ 2 tỷ đồng phụng dưỡng ông bà, cha mẹ già. Trong 10 năm xây dựng nông thôn mới (Từ 2011- 2021) với tinh thần “Nhà nước và nhân dân cùng làm” mỗi năm xã đầu tư từ 15 tỷ đến 20 tỷ đồng để xây dựng đường, trường, trạm y tế, khu công nghiệp nhỏ, chợ nông thôn, nhà văn hóa cộng đồng, đài tưởng niệm liệt sỹ, sân vận động thể thao, nhà văn hóa các xóm, trụ sở cao tầng của UBND xã. Bình quân mỗi hộ dan đóng góp từ 100 – 120 ngày công, từ 8 triệu đến 10 triệu đồng để dồn điền, đổi thửa, bê tông hóa đường từ nhà ra đồng, xây dựng bãi rác thải tập trung, khu vui chơi giải trí.
Đi trên con đường trải nhựa hoặc bê tông, nhìn những ngôi nhà cao tầng ngang, dọc, kiến trúc hiện đại nổi bật trong ánh nắng mùa thu, ta thấy thật vui, vui vì Diễn Tháp là xã dẫn đầu huyện về chuyển đổi kinh tế hiệu quả, có hơn 60 % số lao động làm dịch vụ thương mại cho thu nhập cao nhất huyện. Sự đổi thay, giàu có, ấm no, trù phú của Diễn Tháp khiến nhiều người ngạc nhiên, khâm phục. Vui bởi chỉ sau 5 năm xây dựng nông thôn mới (2011- 2015) Diễn Tháp đạt chuẩn nông thôn mới với 19/19 tiêu chí, được UBND Tỉnh Nghệ An tặng bằng khen và thưởng một công trình trị giá 500 triệu đồng. Cả xã đang tập trung mọi nguồn lực để xây dựng xã Diễn Tháp chuẩn nông thôn mới nâng cao vào năm 2025. Tổng kết phong trào thi đua yêu nước ( Giai đoạn 2011- 2021), Đảng bộ và nhân dân xã Diễn Tháp đạt trong sạch vững mạnh, chính quyền, MTTQ xã, các đoàn thể hội nông dân, hội phụ nữ, hội CCB, đoàn thanh niên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Nhiều lần được tặng bằng khen, giấy khen các cấp. Cả xã có 86 % số hộ, 16 cơ quan, trường học, trạm y tế, dòng họ đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “ Cơ quan văn hóa”, “Dòng họ văn hóa”. Trạm y tế và 3 trường học đạt chuẩn quốc gia. Người dân Diễn Tháp dù làm ăn trong nước, hay ngoài nước vẫn luôn là những cư dân sống cần cù, siêng năng, giữ gìn và phát huy các giá trị thuần phong mỹ tục, xứng đáng với truyền thống xã anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Bài, ảnh Lê Hoài Thung